طبق گزارش موسسه Good Food، مصرف شیر گیاهی از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱، چهار درصد رشد داشته است، در حالی که شیر لبنیات ۲ درصد کاهش یافته است؛ بنابراین با محصولی جدید و پرطرفدار روبرو هستیم. در ادامه انواع شیرگیاهی و فواید شیرگیاهی را بررسی خواهیم کردم. بعد از مطالعه این مطلب تصمیم گیری برای اضافه کردن این محصول غذایی به سبد خریدتان آسان‌تر می‌شود.
شیرگیاهی چیست؟
شیرهای گیاهی عصاره گرفته شده از حبوبات، دانه‌های روغنی، غلات یا شبه غلات بوده که محلول در آب هستند. این عصاره یا افشره گیاهی از نظر ظاهری به شیر گاو شباهت دارند و جایگزینی برای شیر گاو یا اصطلاحاً شیر لبنی در کاربردهای مختلف آشپزی مانند نوشیدن، پخت، پخت و پز و قهوه محسوب می‌شوند.
دلایلی که مردم یک جایگزین غیر لبنی را امتحان می کنند
شاید در نگاه اول تنها تفاوت محسوس بین شیر لبنی و شیر گیاهی لاکتوز موجود در شیر باشد؛ اما حتی اگر حساسیت به لاکتوز هم ندارید گاهی مصرف جایگزین های شیرهای لبنی می‌تواند تنوع خوبی در سبد غذایی شما ایجاد کند. دلایل زیرعمده دغدغه‌هایی است که افراد را به سمت جایگزین کردن شیر گیاهی با شیر لبنی سوق می دهد.
- عدم تحمل لاکتوز
- حساسیت به شیر
- شیر را دوست ندارید، اما طعم خامه ای را دوست دارید یا برای پخت و پز به محصولی شبیه شیر نیاز دارید
- رژیم غذایی گیاه‌خواری
- ابتلا کرون و کولیت یا سندرم روده التهابی
- نگرانی در مورد آنتی بیوتیک ها یا هورمون های استفاده شده در فرآیند دامداری
انواع شیر گیاهی
شیر گیاهی بسیار متنوع است و ذائقه‌ها، سلایق، نیازهای غذایی و کاربردهای مختلف را برآورده می کند. برخی از شیرهای گیاهی با ویتامین‌ها و مواد معدنی غنی شده‌اند تا از نظر تغذیه‌ای مشابه شیر گاو باشند، در حالی که برخی دیگر کاملا طبیعی عرضه می‌شوند و دارای مواد مغذی کمتری هستند. چانچه محدودیت یا حساسیت خاصی دارید، توصیه می‌شود در هنگام خرید شیر گیاهی حتما به ترکیبات درج شده روی بسته‌بندی دقت کنید. طبق گزارش موسسه گود فود (Good Food)، شیر بادام ۵۹ درصد از فروش شیر گیاهی را تشکیل می دهد. شیر جو دوسر و سویا در رتبه‌های بعدی محبوبیت قرار دارند. انواع دیگر شامل بادام هندی، کنف، برنج، نارگیل، نخود شیرهایی هستند که مصرف و اقبال کمتری دارند.
- شیر سویا: شیر سویا تهیه شده از دانه‌های کامل سویا، یکی از محبوب‌ترین جایگزین‌های شیر گیاهی است. بافت کرمی دارد و اغلب با مواد مغذی مانند کلسیم و ویتامین D غنی شده است.
- شیر بادام: شیر بادام از بادام آسیاب شده و آب تهیه می‌شود. طعم کمی آجیلی دارد و در انواع شیرین و غیرشیرین در بازار موجود است.
- شیر جو دوسر: شیر جو دوسر از جو کامل و آب تهیه می‌شود. طعمی به طور طبیعی شیرین و قوام خامه‌ای دارد. شیر جو دوسر در سال های اخیر به طور فزاینده‌ای در انواع کاربردها محبوب شده است.
- شیر برنج: شیر برنج از برنج آسیاب شده و آب تهیه می‌شود. این شیر به طور طبیعی شیرین تر و رقیق‌تر از شیرهای گیاهی دیگر است.
- شیر نارگیل: شیر نارگیل از گوشت رنده شده و آب نارگیل تهیه می‌شود. طعم نارگیلی مشخصی دارد و درغذاهای شیرین و برای ایجاد اسانس نارگیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- شیر بادام هندی: شیر بادام هندی از بادام هندی و آب تهیه می‌شود. بافت خامه‌ای و طعم ملایم و کمی شیرین دارد.
- شیر شاهدانه: شیر شاهدانه از دانه و آب شاهدانه تهیه می‌شود. طعم آجیلی دارد و سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است.
- شیر نخود: شیر نخود از نخود زرد تهیه می‌شود و اغلب با مواد مغذی غنی شده است. طعم ملایم و محتوای پروتئینی مشابه شیر گاو دارد.
خواص شیر گیاهی
در مقایسه با ۱ فنجان شیر گاو کامل چربی:
شیر جو دوسر تقریباً به اندازه شیر گاو کالری دارد شیر بادام، برنج، نارگیل، شاهدانه و بادام هندی کالری کمتری دارند.
همه شیرهای گیاهی به جز جو و فندق، در مقایسه با شیر گاو قند کمتری دارند
معمولا شیرهای گیاهی در برابر شیر گاو پروتئین کمتری دارند
جالب است بدانید که شیر بادام، نخود و بذر کتان کلسیم بیشتری نسبت به شیر گاو دارند.
برای خرید انواع پنیر در محصولات لبنیاتی با بالاترین کیفیت در کالین روی خرید پنیر کلیک کنید.
فواید شیر گیاهی در رژیم غذایی
همانطور که خواندیم، شیر گیاهی، به عنوان جایگزین شیرلبنی گزینه‌ی بسیار محبوبی است. در زیر، چند فایده اصلی از مصرف شیر گیاهی را برای سلامتی مرور می‌کنیم:
- شیرگیاهی فاقد لاکتوز است: شیر گیاهی برای افرادی که دارای حساسیت به لاکتوز (شکر موجود در شیر گاوی) هستند، گزینه‌ای عالی است. چرا که شیر گیاهی معمولا بدون لاکتوز تولید می‌شود.
- شیر گیاهی مناسب برای گیاه‌خواران است: شیر گیاهی به عنوان یک منبع پروتئین گیاهی برای افراد گیاه‌خوار و وگان مناسب است. انواع مختلف شیر گیاهی شامل سویا، بادام، غلات، کره گونه، و غیره وجود دارد و انتخاب‌های غذایی متنوعی را برای این رژیم غذایی فراهم می‌کنند.
- شیر گیاهی کمترین چربی اشباع را دارد: بسیاری از انواع شیر گیاهی کمترین مقدار چربی اشباع نسبت به شیر گاوی دارند. این مزیت می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کند.
- شیر گیاهی میزان کلسترول کمتری دارد: شیر گیاهی دارای میزان کلسترول کمتری نسبت به شیر گاوی است. این موضوع می‌تواند برای کسانی که به کنترل میزان کلسترول خون نیاز دارند، مفید باشد.
- شیر گیاهی منبع غنی ویتامین و مواد معدنی است: بسیاری از شیرهای گیاهی موجود در بازار با ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، ویتامین D، و ویتامین B12 غنی می‌شوند. این اقدامات می‌توانند کمک کنند تا نیازهای مغذی بدن تامین شود.
- شیر گیاهی حامی محیط زیست است: تولید شیر گیاهی معمولا مصرف کمتری از منابع آبی و انرژی مورد نیاز دارد و می‌تواند به کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک کند.
توجه داشته باشید که فواید دقیق شیر گیاهی بستگی به نوع و مارک محصول دارد. همچنین، افراد با ویژگی‌های فیزیکی و مغذی متفاوت نیازهای مختلفی دارند، بنابراین مهم است که در مصرف شیر گیاهی توصیه‌های یک متخصص تغذیه را نیز در نظر بگیرید.
سوالات متداول در مورد شیر گیاهی
بله. شیر گیاهی جایگزین مناسبی برای شیر لبنی در رژیم‌های گیاه‌خواری و وگان است.
شیر سویا از نظر محتوای پروتئین با شیر لبنی رقابت می‌کند و سویا پروتئین کاملی است که حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری است.
نوشیدنی‌های گیاهی طعم‌دار می‌توانند مقدار زیادی شکر داشته باشند. برای کاهش مصرف شکر، به جای انواع شیرین، طعم «اصلی» یا «ساده» را انتخاب کنید.
