بعد از پیاز، سیب‌زمینی یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین، در دسترس‌ترین و پرکاربردترین مواد غذایی در آشپزی ایرانی است. اگر زمان کافی برای آشپزی مفصل ندارید و قصد تهیه غذاهای نونی با سیب‌زمینی برای یک شام یا ناهار سبک و جمع‌وجور را دارید، این مقاله مخصوص شماست. در ادامه قصد داریم انواع غذای نونی سریع با سیب‌زمینی را بررسی کنیم که با ذائقه ایرانی سازگار هستند و به سرعت آماده می‌شوند.
۱. کتلت سیب‌زمینی (با یا بدون گوشت)
مواد لازم برای کتلت سیب‌زمینی با گوشت (برای ۳ تا ۴ نفر):
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۳ عدد (پخته و رنده‌شده) |
گوشت چرخ‌کرده | ۲۰۰ گرم |
تخم‌مرغ | ۱ تا ۲ عدد |
پیاز متوسط | ۱ عدد (رنده‌شده و آب‌گرفته) |
آرد سوخاری یا آرد سفید | ۲ قاشق غذاخوری |
نمک، فلفل سیاه، زردچوبه | به مقدار لازم |
روغن برای سرخ کردن | به مقدار لازم |
طرز تهیه کتلت سیب‌زمینی (کوکو سیب‌زمینی با گوشت):
- ابتدا سیب‌زمینی‌ها را با پوست آب‌پز کنید و سپس رنده کنید. پیاز را نیز ریز رنده کرده و آب اضافی آن را کاملاً بگیرید تا کتلت هنگام سرخ کردن وا نرود.
- سیب‌زمینی رنده‌شده، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، تخم‌مرغ، آرد، نمک، فلفل و زردچوبه را به‌خوبی مخلوط و ورز دهید تا مواد چسبندگی لازم را پیدا کنند. برای انسجام بهتر، می‌توانید مواد را به مدت ۳۰ دقیقه در یخچال استراحت دهید.
- از مخلوط، به اندازه یک نارنگی برداشته و با دست مرطوب به شکل دایره یا بیضی فرم دهید و سپس کتلت‌ها را در روغن داغ و با حرارت متوسط سرخ کنید تا هر دو طرف آن‌ها طلایی و مغزپخت شود.
- در پایان، کتلت‌ها را روی دستمال کاغذی قرار دهید تا روغن اضافی جذب شود و همراه با نان سنگک یا لواش، گوجه‌فرنگی، خیارشور، سبزی خوردن یا ماست سرو کنید.
طرز تهیه کتلت سیب‌زمینی بدون گوشت (کوکو سیب‌زمینی معمولی):
اگر گوشت در دسترس نیست یا گیاه‌خوار هستید، می‌توانید همین دستور تهیه بالا را بدون گوشت هم اجرا کنید:
- گوشت چرخ‌کرده را حذف کنید.
- یک تخم‌مرغ اضافه و کمی بیشتر آرد بریزید تا مواد انسجام داشته باشد.
- کمی پودر نان خشک، پودر سیر، جعفری یا شوید خشک اضافه کنید.
۲. طرز تهیه پوره سیب‌زمینی با نان تست
مواد لازم برای درست کردن پوره سیب‌زمینی (برای ۳ تا ۴ نفر):
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۴ عدد (پخته و پوست‌گرفته) |
کره | ۲۵ تا ۵۰ گرم (بسته به ذائقه) |
شیر گرم | ½ لیوان (در صورت تمایل کمی بیشتر) |
نمک | ۱ قاشق چای‌خوری |
فلفل سیاه تازه آسیاب‌شده | به مقدار لازم |
سیر (اختیاری) | ۱ حبه رنده‌شده |
نان تست یا نان باگت | به تعداد دلخواه (برای سرو) |
طرز تهیه پوره سیب‌زمینی:
- سیب‌زمینی‌ها را آب‌پز کنید و با گوشت‌کوب یا چنگال له کنید تا بافتی نرم و یکدست پیدا کنند.
- در حالی که سیب‌زمینی هنوز گرم است، کره را اضافه کرده و هم بزنید تا ذوب شود. سپس شیر گرم را کم‌کم افزوده و با قاشق یا همزن دستی مخلوط کنید تا پوره‌ای نرم و خامه‌ای حاصل شود.
- نمک، فلفل و در صورت تمایل سیر رنده‌شده یا پودر سیر را اضافه کرده و مخلوط کنید. برای طعمی قوی‌تر می‌توانید پنیر خامه‌ای ویچیتا یا پنیر پارمزان کالین هم اضافه نمایید.
- نان تست‌ها را در تستر یا ماهیتابه کمی برشته کنید تا طلایی و ترد شوند. پوره سیب‌زمینی را روی نان تست بمالید یا کنار نان‌ها در ظرف سرو کنید.
نکات پیشنهادی برای پوره سیب‌زمینی خوشمزه‌تر
برای دستیابی به پوره‌ای لطیف‌تر، می‌توانید سیب‌زمینی‌ها را از صافی رد کرده یا از گوشت‌کوب برقی استفاده کنید. حتماً از شیر گرم استفاده نمایید، زیرا شیر سرد باعث جدا شدن کره و خراب شدن بافت پوره می‌شود. برای ایجاد بافتی نرم‌تر، می‌توانید مقداری خامه صبحانه نیز به پوره اضافه کنید.
۳. طرز تهیه املت سیب‌زمینی و تخم‌مرغ
مواد لازم برای تهیه املت سیب‌زمینی و تخم‌مرغ (برای ۳ تا ۴ نفر):
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۳ عدد (پوست‌کنده و نگینی یا خلالی‌شده) |
تخم‌مرغ | ۴ عدد |
پیاز متوسط | ۱ عدد (دلخواه، نگینی‌شده) |
روغن | به مقدار لازم برای سرخ کردن |
نمک | ۱ قاشق چای‌خوری |
فلفل سیاه | ½ قاشق چای‌خوری |
زردچوبه | ½ قاشق چای‌خوری |
رب گوجه (اختیاری) | ۱ قاشق غذاخوری |
گوجه‌فرنگی تازه (اختیاری) | ۱ عدد خردشده یا رنده‌شده |
طرز تهیه املت سیب‌زمینی تخم‌مرغ:
- سیب‌زمینی‌ها را به صورت نگینی یا خلالی نازک خرد کرده و به مدت ۱۵ دقیقه در آب سرد بخیسانید تا نشاسته اضافی خارج شود، سپس خشک کنید. در تابه‌ای با روغن و حرارت متوسط، سیب‌زمینی‌ها را تا طلایی و نرم شدن سرخ کنید. در صورت تمایل، می‌توانید پیاز خردشده را نیز همراه سیب‌زمینی سرخ کنید.
- برای طعم و رنگ بهتر، رب گوجه یا گوجه رنده‌شده را اضافه کرده و ۲ تا ۳ دقیقه تفت دهید. سپس نمک، فلفل و زردچوبه را افزوده و مخلوط کنید.
- تخم‌مرغ‌ها را به تابه اضافه کنید و هم بزنید، سپس درب تابه را بگذارید و با حرارت ملایم بپزید تا تخم‌مرغ‌ها کاملاً بگیرند.
- املت سیب‌زمینی را با نان گرم (سنگک، لواش یا بربری)، خیارشور، سبزی خوردن و دوغ سرو نمایید.
برای املت سیب‌زمینی حرفه‌ای به نکات زیر توجه کنید!
انواع غذای نونی سریع با سیب‌زمینی می‌تواند از غذایی به سادگی املت سیب‌زمینی شروع شود. برای طعمی قوی‌تر می‌توانید مقداری پودر سیر، فلفل قرمز یا آویشن خشک به املت اضافه کنید. افزودن پنیر پیتزا یا پنیر ورقه‌ای در پایان پخت، املت را کش‌دار و لذیذتر می‌کند.
۴. طرز تهیه ساندویچ سیب‌زمینی با پنیر یا قارچ، چهارمین غذای نونی با سیب‌زمینی
مواد لازم برای ساندویچ سیب‌زمینی با پنیر یا قارچ (برای ۳ تا ۴ نفر)
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۳ عدد (آب‌پز یا سرخ‌شده) |
قارچ | ۲۰۰ گرم (اسلایس‌شده) |
پنیر پیتزا یا پنیر ورقه‌ای | به مقدار دلخواه |
پیاز متوسط | ۱ عدد (نگینی خردشده) |
نان ساندویچی (باگت، لواش یا تست) | ۳ تا ۴ عدد |
نمک، فلفل سیاه، زردچوبه | به مقدار لازم |
روغن | برای تفت دادن |
فلفل دلمه‌ای رنگی (اختیاری) | ½ عدد خردشده |
سس دلخواه (مایونز، کچاپ، خردل) | برای سرو |
خیارشور، کاهو، گوجه‌فرنگی | برای تزئین داخل ساندویچ |
طرز تهیه ساندویچ سیب‌زمینی پنیر:
ابتدا سیب‌زمینی‌ها را آب‌پز کرده و به صورت مکعبی خرد کنید یا برای طعم بهتر، آن‌ها را سرخ نمایید. پیاز نگینی را در روغن تفت دهید تا طلایی شود، سپس قارچ‌های اسلایس‌شده را اضافه کرده و تا زمانی که آبشان کشیده و کمی سرخ شوند، بپزید. در صورت تمایل، فلفل دلمه‌ای را نیز افزوده و با نمک، فلفل و زردچوبه طعم‌دار کنید.
سیب‌زمینی‌های آماده شده را به مخلوط قارچ و پیاز اضافه کرده، مخلوط کنید و کمی تفت دهید تا طعم‌ها به خوبی ترکیب شوند. در این مرحله، پنیر پیتزا را به مواد اضافه کنید و اجازه دهید با حرارت ملایم آب شود؛ در صورت استفاده از پنیر ورقه‌ای، آن را هنگام سرو داخل نان قرار دهید.
نان باگت یا لواش را باز کرده و ترکیب سیب‌زمینی، قارچ و پنیر را داخل آن بریزید. خیارشور، گوجه‌فرنگی، کاهو و سس دلخواه را اضافه کنید. سپس ساندویچ‌ها را در ساندویچ‌ساز یا تابه گریل قرار دهید تا پنیر آب شده و نان کمی تست شود.
۵. طرز تهیه یتیمچه با سیب‌زمینی
مواد لازم برای یتیمچه (برای ۳ تا ۴ نفر):
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۴ عدد |
بادمجان متوسط | ۲ عدد |
گوجه فرنگی بزرگ | ۳ عدد |
پیاز متوسط | ۱ عدد |
رب گوجه فرنگی | ۳ قاشق غذاخوری |
نمک، فلفل، زردچوبه | به میزان لازم |
سیر رنده‌شده (اختیاری) | ۱ حبه |
روغن زیتون یا کره | ۲ قاشق غذاخوری روغن یا ۵۰ گرم کره |
طرز تهیه یتیمچه:
- سیب‌زمینی‌ها و بادمجان‌ها را پوست گرفته و به صورت مکعبی خرد کنید.
- سیب‌زمینی‌ها را در روغن سرخ کنید تا کمی طلایی و نرم شوند، سپس کنار بگذارید. بادمجان‌ها را نیز جداگانه سرخ کنید تا نرم و طلایی شوند.
- پیاز را خرد کرده و در مقداری روغن تفت دهید تا طلایی شود، سپس سیر رنده شده را اضافه کنید و کمی تفت دهید.
- گوجه‌فرنگی‌ها را رنده کنید یا خرد کنید و به پیاز و سیر اضافه نمایید. اجازه دهید تا آب گوجه‌فرنگی کشیده شود و مخلوط غلیظ شود. اگر دوست دارید، رب گوجه‌فرنگی را اضافه کرده و کمی تفت دهید.
- سیب‌زمینی و بادمجان سرخ شده را به مخلوط گوجه‌فرنگی اضافه کنید، نمک، فلفل و زردچوبه را بیفزایید و مواد را با هم مخلوط کنید.
- اجازه دهید یتیمچه با حرارت ملایم حدود ۱۰ دقیقه بپزد تا همه طعم‌ها خوب با هم ترکیب شوند.
- در پایان، غذا را با جعفری خرد شده تزئین کرده و همراه نان تازه سرو کنید.
۶. طرز تهیه پیراشکی سیب‌زمینی خانگی
مواد لازم پیراشکی سیب‌زمینی خانگی (برای ۳ تا ۴ نفر):
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۴ عدد (آب‌پز و له‌شده) |
خمیر مایه خشک | ۱ قاشق چای‌خوری |
آرد سفید | ۳ تا ۳.۵ پیمانه |
شیر ولرم | ۱ پیمانه |
شکر | ۱ قاشق غذاخوری |
روغن مایع | ۲ قاشق غذاخوری (برای خمیر) + روغن کافی برای سرخ کردن |
تخم‌مرغ | ۱ عدد (برای خمیر) + ۱ عدد (برای رومال) |
نمک | ۱ قاشق چای‌خوری |
پیاز متوسط | ۱ عدد (سرخ شده و خردشده) |
نمک، فلفل، زردچوبه | به میزان لازم |
جعفری خردشده (اختیاری) | ۲ قاشق غذاخوری |
طرز تهیه پیراشکی سیب‌زمینی:
مرحله اول: آماده‌سازی خمیر
- در یک کاسه بزرگ، شیر ولرم، شکر و خمیر مایه را با هم مخلوط کنید و ۱۰ دقیقه صبر کنید تا خمیر مایه فعال شود و روی آن کف کند.
- تخم‌مرغ و روغن مایع را اضافه کنید و کمی هم بزنید.
- آرد را کم کم اضافه کنید و ورز دهید تا خمیر نرم و لطیفی حاصل شود که به دست نچسبد.
- خمیر را پوشانده و در جای گرم به مدت ۱ ساعت استراحت دهید تا حجم آن دو برابر شود.
مرحله دوم: آماده‌سازی مواد داخل پیراشکی
- سیب‌زمینی‌های پخته و له شده را در کاسه‌ای بریزید.
- پیاز سرخ شده، نمک، فلفل و زردچوبه را به سیب‌زمینی اضافه کنید و خوب مخلوط کنید.
- اگر دوست دارید، جعفری خرد شده را هم اضافه کنید.
مرحله سوم: فرم دادن و پخت پیراشکی
- خمیر را پس از استراحت، به اندازه‌های کوچک تقسیم کنید.
- هر قسمت خمیر را روی سطح آردپاشی شده باز کنید.
- مقداری از مخلوط سیب‌زمینی را وسط خمیر قرار دهید.
- خمیر را به شکل نیم‌دایره یا مستطیل جمع کنید و لبه‌ها را خوب فشار دهید تا مواد بیرون نریزد.
- پیراشکی‌ها را در سینی بچینید و روی آن‌ها را با دستمال مرطوب یا پلاستیک بپوشانید و ۱۵ دقیقه استراحت دهید.
- تخم‌مرغ را زده و با برس روی پیراشکی‌ها بمالید تا پس از پخت رنگ طلایی به خود بگیرند.
- در روغن داغ، پیراشکی‌ها را سرخ کنید تا هر دو طرف آن‌ها طلایی و خوش‌رنگ شوند یا در فر با دمای ۱۸۰ درجه به مدت ۲۰ دقیقه بپزید.
نکات تکمیلی برای تهیه پیراشکی سیب‌زمینی
افزودن پنیر پیتزا یا پنیر خامه‌ای داخل پیراشکی، طعم این غذا را بهتر می‌کند. همچنین با افزایش زمان استراحت خمیر، پیراشکی‌ها حجیم‌تر و نرم‌تر خواهند شد.
۷. طرز تهیه سالاد الویه با نان باگت یا تست، ساده‌ترین ناهار نونی با سیب‌زمینی
مواد لازم برای سالاد الویه (۳ تا ۴ نفر):
مواد | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۳ عدد (آب‌پز و نگینی خردشده) |
مرغ پخته و ریش‌ریش شده | ۲۰۰ گرم |
تخم‌مرغ آب‌پز | ۳ عدد (خردشده) |
خیارشور نگینی خردشده | ۳ تا ۴ عدد |
هویج آب‌پز نگینی خردشده | ۱ عدد متوسط |
نخودفرنگی پخته | نصف پیمانه |
مایونز | ۴ قاشق غذاخوری |
سس خردل (اختیاری) | ۱ قاشق غذاخوری |
نمک و فلفل | به میزان لازم |
نان باگت یا نان تست | ۶ تا ۸ برش |
طرز تهیه سالاد الویه:
- سیب‌زمینی‌ها را آب‌پز کرده و نگینی خرد کنید. مرغ پخته، تخم‌مرغ، خیارشور، هویج و نخودفرنگی را آماده کرده و همه مواد را در یک کاسه بزرگ با مایونز، سس خردل، نمک و فلفل مخلوط کنید تا یکدست شوند.
- نان باگت یا نان تست را آماده کرده و در صورت تمایل، کمی تست کنید. سپس سالاد الویه را روی نان قرار دهید و با جعفری خردشده یا برگ ریحان و فلفل سیاه تزئین کنید. این ساندویچ‌ها را می‌توان به صورت سرد سرو کرد.
نکات تکمیلی سالاد الویه
هفتمین مورد از انواع غذای نونی سریع با سیب‌زمینی سالاد اولیه بود، با رعایت نکات ساده می‌توانید طعم این غذا را ارتقا دهید. در تهیه سالاد الویه می‌توانید به جای مرغ از ژامبون خردشده استفاده کرده یا آن را بدون گوشت آماده کنید. افزودن کمی آبلیمو طعمی تازه و دلپذیر به سالاد می‌بخشد.
۸. طرز تهیه دو پیازه آلو شیرازی، بهترین شام نونی با سیب‌زمینی
مواد لازم برای دوپیازه آلو شیرازی (۳ تا ۴ نفر)
مواد اولیه | مقدار |
سیب‌زمینی متوسط | ۳ عدد |
پیاز متوسط | ۲ عدد |
رب گوجه‌فرنگی | ۱ قاشق غذاخوری |
زردچوبه | ½ قاشق چای‌خوری |
فلفل سیاه یا قرمز | به مقدار دلخواه |
نمک | به مقدار لازم |
روغن مایع | ۲–۳ قاشق غذاخوری |
طرز تهیه دوپیازه:
- سیب‌زمینی‌ها را آب‌پز کرده و له کنید. پیازها را نگینی خرد کرده و در روغن تفت دهید تا طلایی شوند. زردچوبه، فلفل و رب را اضافه کنید و کمی تفت دهید.
- سیب‌زمینی‌ها را به مخلوط پیاز اضافه کنید، نمک بزنید و خوب مخلوط کنید.
- ۵ تا ۱۰ دقیقه با حرارت ملایم بپزید تا ترکیب یکدست شود و سپس به همراه نان سرو کنید.
سوالات متداول
چه انواع غذای نونی سریع با سیب‌زمینی به صورت کلی وجود دارد؟
غذاهای نونی متنوعی می‌توان با سیب‌زمینی تهیه کرد که هم ساده و هم سریع آماده می‌شوند. از جمله این غذا با نون و سیب‌زمینی می‌توان به کوکو سیب‌زمینی، کتلت، املت سیب‌زمینی، دوپیازه آلو، ساندویچ سیب‌زمینی با پنیر یا قارچ، یتیمچه با سیب‌زمینی، سالاد الویه و پیراشکی سیب‌زمینی اشاره کرد. این غذاها معمولاً با نان‌هایی مانند لواش، سنگک، بربری یا باگت سرو می‌شوند و گزینه‌هایی عالی برای وعده ناهار یا یک شام ساده هستند.
آیا استفاده از پنیر در کنار سیب‌زمینی طعم غذا را بهتر می‌کند؟
بله، استفاده از پنیر، به‌ویژه پنیر پیتزا یا پنیر چدار، طعم غذاهای سیب‌زمینی را خوشمزه‌تر و غنی‌تر می‌کند. ترکیب سیب‌زمینی و پنیر باعث ایجاد بافتی کش‌دار و طعمی لذیذ می‌شود که برای تهیه ساندویچ‌ها، رول‌ها و حتی گراتن سیب‌زمینی عالی است. همچنین، وجود پنیر در غذا باعث افزایش ارزش غذایی و انرژی غذا نیز می‌شود.
چگونه سیب‌زمینی را خوشمزه‌تر و تردتر کنیم؟
برای ترد و خوش‌طعم‌تر کردن سیب‌زمینی:
- بعد از خرد کردن، آن را ۳۰ دقیقه در آب سرد بخوابانید تا نشاسته اضافی خارج شود.
- حتماً قبل از سرخ کردن، سیب‌زمینی را خشک کنید.
- از روغن داغ استفاده کنید و حرارت را خیلی پایین نیاورید.
- می‌توانید در فر هم با کمی روغن زیتون، پودر سیر، پاپریکا و نمک، سیب‌زمینی را تنوری کنید تا هم ترد شود و هم سالم‌تر.