توجه به تغذیه سالم و ارتقاء سلامت بدن بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است و موجی از سالمخواری و تناسب اندام فضای دیجیتال و حقیتی را در برگرفته است. بدیهی است که در چنین شرایطی، محصولات سالم و پروبیوتیک جایگاه ویژهای در سبد غذایی خانوادهها یافتهاند. در سالهای اخیر، محصولات لبنی مثل ماست پروبیوتیک به وفور در فروشگاهها و سبدهای خرید افراد مختلف دیده میشوند. اما ماست تنها محصول لبنی نیست که میتواند پروبیوتیک باشد. یکی از این محصولات محبوب و مفید، پنیر پروبیوتیک است. این پنیر نه تنها طعمی لذیذ دارد، بلکه میتواند باکتریهای مفیدی را به بدن شما برساند و تأثیرات مثبتی بر سلامت عمومی داشته باشد. در این مقاله به بررسی کامل اینکه پنیر پروبیوتیک چیست، خواص آن، نحوه تولید، موارد مصرف و تفاوت آن با پنیر لاکتیکی خواهیم پرداخت، پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
پنیر پروبیوتیک چیست؟
پنیر پروبیوتیک نوعی پنیر است که در فرآیند تولید آن، علاوه بر باکتریهای معمول تخمیر، از باکتریهای زنده و مفید به نام پروبیوتیک نیز استفاده میشود. این باکتریها پس از ورود به بدن در رودهها فعال میشوند و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش، تقویت سیستم ایمنی و حفظ تعادل فلور میکروبی کمک میکنند.
پروبیوتیکها معمولاً شامل گونههایی از لاکتوباسیلوس (Lactobacillus) و بیفیدوباکتریوم (Bifidobacterium) هستند که از طریق مواد غذایی قابل مصرف بوده و برخلاف برخی دیگر از باکتریها، برای بدن انسان سودمندند.
برای آشنایی با منابع پروبیوتیک به صورت کامل، مقاله آن را بخوانید.
فواید و خواص پنیر پروبیوتیک
- بهبود سلامت گوارش:
از بیشمار فواید پنیر پروبیوتیک میتوان به بهبود سلامت دستگاه گوارش اشاره کرد، پروبیوتیکها از طریق حفظ تعادل باکتریهای مفید در روده، به جلوگیری از مشکلاتی مثل یبوست، اسهال، نفخ و سندروم روده تحریکپذیر کمک میکنند. - تقویت سیستم ایمنی بدن:
پروبیوتیکها از طریق تحریک تولید آنتیبادیها و افزایش فعالیت سلولهای دفاعی بدن، مقاومت در برابر بیماریها را افزایش میدهند. - کاهش کلسترول بد (LDL):
برخی مطالعات نشان میدهند مصرف منظم پنیر پروبیوتیک میتواند به کاهش سطح کلسترول خون کمک کند. - کاهش التهابات بدن:
مصرف مواد پروبیوتیکی ممکن است التهابات مزمن را کاهش داده و به سلامت کلی بدن کمک کند. - حفظ سلامت دهان و دندان:
برخی از پروبیوتیکها با باکتریهای مضر دهان مقابله کرده و خطر بروز پوسیدگی دندان و التهاب لثه را کاهش میدهند. - بهبود جذب مواد مغذی:
پروبیوتیکها در فرایند گوارش و جذب ویتامینها و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و ویتامین B12 نقش دارند.
همچنین مقاله صبحانه مناسب برای یبوست را بخوانید.
نحوه تولید پنیر پروبیوتیک
تولید پنیر پروبیوتیک فرآیندی تخصصی است که با اضافهکردن باکتریهای پروبیوتیک به شیر پاستوریزه آغاز میشود. مراحل کلی آن به شرح زیر است:
- پاستوریزه کردن شیر: برای حذف میکروارگانیسمهای بیماریزا و ناخواسته.
- افزودن آنزیم و باکتریهای تخمیری: که باعث دلمهشدن شیر میشوند.
- افزودن باکتریهای پروبیوتیک: مانند لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس یا بیفیدوباکتریوم.
- مرحله پرس و آبگیری: برای جدا کردن آب پنیر.
- رسیدن پنیر: تا بافت، طعم و خواص مطلوب ایجاد شود، بدون آسیب به باکتریهای زنده.
در تمام این مراحل، باید دمای فرآوری بهگونهای تنظیم شود که باکتریهای پروبیوتیک زنده بمانند و تا زمان مصرف فعال باقی بمانند.
موارد مصرف پنیر پروبیوتیک
پنیر پروبیوتیک از لحاظ مصرف تفاوت خاصی با سایر انواع پنیر ندارد، اما به دلیل ویژگیهای خاص خود، میتواند انتخاب مناسبی در موقعیتهای زیر باشد:
- صبحانه یا عصرانه سالم همراه با نان سبوسدار
- در سالادها برای افزودن طعم و ارزش غذایی
- میانوعده مناسب برای کودکان و سالمندان
- با سبزیجات یا میوهها بهعنوان یک وعده سبک
- در ساندویچها به جای پنیرهای معمولی
نکته مهم این است که برای حفظ خواص پروبیوتیک، بهتر است پنیر در دمای بالا حرارت داده نشود، چرا که گرما میتواند باعث مرگ باکتریهای مفید شود.
همچنین بخوانید: رژیم لاغری کره ای
فرق پنیر لاکتیکی با پروبیوتیک
اگرچه هر دو نوع پنیر از شیر تهیه میشوند و از لحاظ ظاهری مشابهاند، اما تفاوتهایی اساسی دارند:
ویژگی | پنیر لاکتیکی | پنیر پروبیوتیک |
نوع باکتریها | باکتریهای تخمیرکننده معمولی | باکتریهای پروبیوتیک زنده |
خواص گوارشی | معمولی | تقویتکننده سلامت گوارش |
تأثیر بر ایمنی بدن | محدود | مؤثر در تقویت سیستم ایمنی |
مدت ماندگاری | کمتر | نسبتاً بیشتر (در دمای مناسب) |
سوالات متداول
آیا پنیر پروبیوتیک برای همه افراد مناسب است؟
در اغلب موارد بله. با این حال، افراد با ضعف سیستم ایمنی یا بیماران خاص باید پیش از مصرف هر نوع محصول پروبیوتیکی با پزشک مشورت کنند. همچنین کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند، باید از انواع بدون لاکتوز استفاده کنند.
آیا میتوان پنیر پروبیوتیک را در پخت و پز استفاده کرد؟
اگرچه میتوان این پنیر را در برخی غذاها استفاده کرد، توصیه میشود از حرارت زیاد پرهیز شود، چون گرما باکتریهای زنده را از بین میبرد. بهتر است پنیر پروبیوتیک در غذاهای سرد یا پس از پخت غذا افزوده شود.
مصرف استاندارد روزانه پنیر پروبیوتیک چقدر است؟
مصرف ۳۰ تا ۵۰ گرم پنیر پروبیوتیک در روز برای بزرگسالان مناسب است. البته این مقدار بسته به نیازهای تغذیهای و وضعیت سلامتی فرد میتواند تغییر کند.