پنیر یکی از مواد غذایی پرمصرف و محبوب در سراسر جهان است که در انواع مختلفی تولید و مصرف می‌شود. از استفاده از پنیر در انواع صبحانه‌های ساده گرفته تا دستور پخت شیرینی‌ها و دسرهایی مانند چیزکیک، پنیر نقش مهمی در تغذیه روزانه افراد و لذت آشپزی دارد. دو نوع پرطرفدار از این گروه غذایی، پنیر سفید تازه و پنیر فتا هستند. اگرچه هر دوی این پنیرها شباهت‌هایی در ظاهر و مصرف دارند، تفاوت‌های عمده‌ای نیز از نظر طعم، ترکیبات و فرآیند تولید دارند. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تفاوت‌های این دو نوع پنیر پرداخته و به شما در انتخاب بهتر برای مصرف کمک خواهد کرد.
پنیر سفید تازه چیست؟
پنیر سفید تازه یکی از انواع پنیرهای پرطرفدار و مورد استفاده در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در خاورمیانه و ایران است. این پنیر از شیر گاو تهیه می‌شود و دارای بافتی نرم و یکدست است. پنیر سفید تازه عموماً طعمی ملایم و سبک دارد و معمولاً به‌صورت تازه بدون فرآیند رسیدن مصرف می‌شود. این پنیر به صورت پروسس (فرآوری‌شده) تهیه می‌شود و به دلیل طعم ساده و ارزش غذایی بالا، اغلب به عنوان بخشی از صبحانه یا در میان وعده‌ها استفاده می‌شود و همچنین در تهیه برخی غذاها نیز به کار می‌رود.
خاستگاه پنیر سفید تازه
پنیر سفید تازه اصلیت خود را از کشورهای خاورمیانه، به ویژه ایران، ترکیه و بخش‌هایی از قفقاز گرفته است. این پنیر به‌عنوان یک جزء اصلی در سفره‌های ایرانی و دیگر کشورهای این منطقه شناخته می‌شود و به دلیل سادگی در تهیه و طعم ملایمش محبوبیت بالایی دارد. هرچند این نوع پنیر به شکل سنتی در مناطق مختلفی تهیه می‌شود، امروزه تولید صنعتی آن در کارخانه‌های لبنیات مدرن نیز رایج است.
فرآیند تولید پنیر سفید تازه
تولید پنیر سفید تازه به روشی ساده انجام می‌شود. ابتدا شیر گاو پاستوریزه می‌شود و سپس به آن مایه پنیر اضافه می‌شود تا لخته شود. سپس آب پنیر از لخته‌ها جدا می‌شود و توده پنیر تشکیل می‌شود. این توده پنیر به قطعات کوچکتر تقسیم می‌شود و در برخی موارد کمی نمک به آن اضافه می‌شود. از آنجایی که این پنیر بدون فرآیند رسیدن قابل مصرف است، به صورت تازه به بازار عرضه می‌شود.
خواص و ارزش غذایی پنیر سفید تازه
پنیر سفید تازه دارای مقادیر مناسبی از پروتئین، کلسیم و ویتامین‌های گروه B است که برای تقویت استخوان‌ها و حفظ سلامت عمومی بدن ضروری است. از سوی دیگر، این پنیر به دلیل داشتن چربی و کالری کمتر نسبت به برخی دیگر از انواع پنیرها، گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال یک رژیم غذایی کم‌چرب و سالم هستند.
پنیر فتا چیست؟
پنیر فتا یک نوع پنیر نیمه‌سفت است که از شیر گوسفند یا ترکیبی از شیر گوسفند و بز تهیه می‌شود. این پنیر به‌طور سنتی در یونان تولید می‌شود و یکی از پنیرهای قدیمی و معروف این منطقه است. پنیر فتا به دلیل طعم شور و کمی تند خود شناخته می‌شود و معمولاً به‌صورت بلوک‌هایی از پنیر که در آب‌نمک رسیده شده‌اند، به فروش می‌رسد. این پنیر بافتی متخلخل دارد و به دلیل نمکی بودن، به عنوان یک افزودنی پرطرفدار در غذاهای مدیترانه‌ای و سالادهای مختلف استفاده می‌شود.
خاستگاه پنیر فتا
پنیر فتا از یونان آمده و یکی از قدیمی‌ترین پنیرهای جهان محسوب می‌شود. اولین تولیدهای این پنیر به یونانیان باستان برمی‌گردد و هنوز هم در بخش‌هایی از اروپا، به ویژه یونان و کشورهای مدیترانه‌ای، مصرف بالایی دارد. به دلیل تولید این پنیر در آب‌نمک و استفاده از شیر گوسفند یا بز، طعم خاص و منحصر به فردی پیدا کرده است که به عنوان یک نماد غذایی در این مناطق شناخته می‌شود.
فرآیند تولید پنیر فتا
تولید پنیر فتا شامل چندین مرحله مهم است. ابتدا شیر گوسفند یا بز را پاستوریزه می‌کنند و سپس مایه پنیر را به آن اضافه می‌کنند تا شیر لخته شود. پس از تشکیل لخته، آن را به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند و در قالب‌های مخصوصی قرار می‌دهند. سپس بلوک‌های پنیر به محلول آب‌نمک انتقال می‌یابند و برای مدت چند هفته تا چند ماه در این محلول نگهداری می‌شوند تا فرآیند رسیدن کامل شود. این فرآیند باعث ایجاد طعم شور و تند در پنیر فتا می‌شود.
خواص و ارزش غذایی پنیر فتا
پنیر فتا به دلیل استفاده از شیر گوسفند و بز، دارای پروتئین و چربی بیشتری نسبت به پنیر سفید تازه است. همچنین این پنیر دارای مقادیر بالایی از کلسیم و ویتامین D است که به تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر پوکی استخوان کمک می‌کند. به دلیل فرآیند رسیدن در آب‌نمک، این پنیر دارای میزان بالاتری از سدیم است، که مصرف آن برای افرادی که به نمک حساسیت دارند، باید با احتیاط صورت بگیرد.
تفاوت‌های پنیر سفید تازه و پنیر فتا
پنیر سفید تازه و پنیر فتا در مقایسه با هم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم.
۱. ترکیبات و مواد اولیه
تفاوت اصلی بین پنیر سفید تازه و پنیر فتا در نوع شیری است که برای تهیه آن‌ها استفاده می‌شود. پنیر سفید تازه معمولاً از شیر گاو تهیه می‌شود، در حالی که پنیر فتا به‌طور سنتی از شیر گوسفند یا ترکیبی از شیر گوسفند و بز تهیه می‌شود. این تفاوت در نوع شیر باعث تغییراتی در طعم، بافت و ارزش غذایی هر دو پنیر می‌شود.
۲. طعم
پنیر سفید تازه دارای طعمی ملایم و تقریباً بی‌نمک است که به راحتی در کنار سایر غذاها قرار می‌گیرد و برای افرادی که به طعم‌های ملایم علاقه دارند، گزینه‌ای مناسب است. در مقابل، پنیر فتا به دلیل فرآیند رسیدن در آب‌نمک، طعمی شور و تند دارد که برای افرادی که به طعم‌های قوی‌تر علاقه دارند، جذابیت بیشتری دارد.
۳. بافت
بافت پنیر سفید تازه بسیار نرم و قابل خرد شدن است و به راحتی در غذاها حل می‌شود. این پنیر به‌راحتی روی نان مالیده می‌شود و می‌توان آن را در انواع صبحانه‌ها استفاده کرد. پنیر فتا، بافتی نیمه‌سفت دارد و به صورت بلوک‌های کوچک برش می‌خورد و ساختار متراکم‌تری دارد. به دلیل بافت متخلخل و نمکی بودن، به راحتی خرد می‌شود و برای غذاهایی مانند سالاد مناسب است.
۴. میزان نمک و چربی
پنیر فتا به دلیل فرآیند رسیدن در آب‌نمک، میزان نمک بالایی دارد و مصرف زیاد آن برای افرادی که به بیماری‌های مرتبط با فشار خون مبتلا هستند یا حساسیت به نمک دارند، توصیه نمی‌شود. در مقابل، پنیر سفید تازه نمک کمتری دارد و به‌ویژه برای افرادی که به دنبال یک رژیم کم‌نمک هستند، مناسب‌تر است. از نظر چربی نیز، پنیر فتا به دلیل استفاده از شیر گوسفند و بز، دارای چربی بیشتری نسبت به پنیر سفید تازه است.
۵. لاکتوز
پنیر فتا به دلیل استفاده از شیر گوسفند و فرآیند رسیدن در آب‌نمک، ممکن است میزان لاکتوز بیشتری داشته باشد که برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، مشکل‌ساز شود. در مقابل، پنیر سفید تازه معمولاً لاکتوز کمتری دارد و گزینه مناسبی برای افراد حساس به لاکتوز است.
۶. کاربردهای غذایی
پنیر سفید تازه به دلیل طعم ملایمش، در وعده‌های مختلف غذایی مانند صبحانه، میان‌وعده‌ها و تهیه دسرها استفاده می‌شود. همچنین به دلیل قابلیت پخش کردن روی نان، برای ساندویچ‌ها و غذاهای ساده انتخاب خوبی است. در مقابل، پنیر فتا به دلیل طعم شور و تندش، بیشتر در غذاهای مدیترانه‌ای، سالادها و غذاهای گرم استفاده می‌شود.
۷. نگهداری
پنیر فتا برای حفظ کیفیت خود نیاز به نگهداری در محلول آب‌نمک دارد و این نگهداری باعث می‌شود که این پنیر برای مدت طولانی‌تری تازه باقی بماند. از سوی دیگر، پنیر سفید تازه باید به‌طور مستقیم در یخچال نگهداری شود و به دلیل نبود فرآیند رسیدن، مدت زمان ماندگاری کوتاه‌تری دارد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، انتخاب بین پنیر سفید تازه و پنیر فتا بسته به سلیقه فردی و نیازهای تغذیه‌ای متفاوت است. هر کدام از این پنیرها خواص و مزایای خاص خود را دارند که آن‌ها را برای مصرف در شرایط مختلف مناسب می‌کند. اگر به دنبال یک پنیر کم‌چرب و ملایم برای صبحانه یا میان‌وعده هستید، پنیر سفید تازه گزینه بهتری است، اما اگر به دنبال یک پنیر طعم‌دار و خاص برای سالادها یا غذاهای مدیترانه‌ای هستید، پنیر فتا بهترین انتخاب خواهد بود.
سوالات متداول
آیا پنیر فتا و پنیر سفید تازه برای افراد با فشار خون بالا مناسب هستند؟
پنیر فتا به دلیل اینکه در آب‌نمک می‌رسد، حاوی مقدار زیادی نمک است و مصرف زیاد آن برای افراد با فشار خون بالا توصیه نمی‌شود. از طرف دیگر، پنیر سفید تازه معمولاً نمک کمتری دارد و می‌تواند گزینه مناسب‌تری برای افرادی باشد که نیاز به کنترل مصرف نمک دارند.
میزان لاکتوز پنیر فتا بیشتر است یا پنیر سفید؟
پنیر فتا معمولاً لاکتوز بیشتری نسبت به پنیر سفید تازه دارد، زیرا از شیر گوسفند یا بز تهیه می‌شود که ممکن است حاوی مقدار بیشتری لاکتوز باشد. افرادی که دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز هستند، بهتر است از پنیر سفید تازه که لاکتوز کمتری دارد استفاده کنند.
نحوه نگهداری پنیر فتا و پنیر سفید تازه را چگونه است؟
پنیر فتا باید در محلول آب‌نمک نگهداری شود تا تازه بماند و مدت زمان بیشتری ماندگاری داشته باشد. از سوی دیگر، پنیر سفید تازه به دلیل نداشتن فرآیند رسیده‌سازی باید در یخچال و در شرایط خنک نگهداری شود و معمولاً ماندگاری کمتری نسبت به پنیر فتا دارد.
