۱۱ خوراکی ممنوع که نباید در دوران بارداری خورد

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مادران باردار، تغذیه در دوران بارداری و بایدها و نبایدهای آن است. اگر عاشق سوشی، قهوه و گوشت نیم‌پز هستید، باید بگوییم که در این دوران باید از علایق خود بگذرید، چون این خوراکی‌ها جزو خوراکی های ممنوع در بارداری هستند. البته خوشبختانه تعداد خوراکی‌هایی که می‌توانید در دوران بارداری میل کنید زیاد است، اما بعضی غذاها در این دوران یا باید به ندرت مصرف شوند و یا به طور کلی از خوردن آن‌ها در دوران حاملگی اجتناب کرد. خوراکی های مجاز و غیر مجاز در بارداری کدام است؟ خوراکی های ممنوع در سه ماه اول بارداری چیست؟ اگر شما هم دوست دارید که پاسخ این سوالات را دریابید، در این مطلب به ۱۱ غذا و نوشیدنی می‌پردازیم که در دوران بارداری باید از آنها اجتناب کرد یا مصرف آنها را به حداقل رساند. با ما همراه باشید.

فهرست غذاهای ممنوعه در بارداری

۱.     ماهی با میزان جیوه بالا

جیوه یک عنصر بسیار سمی است که بیشتر در آب‌های آلوده یافت می‌شود. جیوه در مقادیر بالا، می‌تواند بر سیستم عصبی، سیستم ایمنی و کلیه‌های جنین تاثیر بسیار بدی بگذارد. همچنین ممکن است باعث مشکلات جدی در رشد جنین شود؛ جیوه حتی در مقادیر کمتر هم عوارض جانبی زیادی دارد.

ماهی‌های دریایی بزرگ می‌توانند مقادیر زیادی جیوه را در خود جمع کنند. بنابراین، بهتر است در دوران بارداری و شیردهی از خوردن ماهی‌های با جیوه بالا اجتناب کنید. این ماهی‌ها عبارتند از:

• کوسه ماهی
• اره ماهی
• شاه ماهی خال مخالی
• ماهی تن (به خصوص ماهی تن درشت چشم)
• مارلین
• کاشی ماهی
• ماهی نارنجی رافی

با این حال، توجه به این نکته مهم است که همه ماهی ها دارای جیوه بالایی نیستند و فقط انواع خاصی از آنها هستند که جیوه دارند.

طبق گفته سازمان غذا و داروی آمریکا FDA))، مصرف ماهی کم جیوه در دوران بارداری بسیار سالم است و این ماهی‌ها را می‌توان تا سه بار در هفته مصرف کرد.

تعداد زیادی از ماهی‌ها کم جیوه هستند که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ماهی‌های چرب مانند سالمون و آنچوی گزینه‌های خوبی برای دوران بارداری هستند، زیرا سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که برای کودک شما بسیار مهم است.

۲.     ماهی‌های نیم‌پز یا خام

برخی از این عفونت‌ها ممکن است فقط مادر را تحت تاثیر قرار دهند و باعث کم آبی و ضعف بدن شوند. اما برخی دیگر از این عفونت‌ها ممکن است با عواقب جدی یا حتی کشنده به کودک شما منتقل شود.

زنان باردار مستعد ابتلا به عفونت لیستریا هستند. طبق آمارهای جهانی، زنان باردار تا ۱۰ برابر بیشتر از سایرین احتمال ابتلا به لیستریا را دارند.

این باکتری در خاک و آب یا گیاهان آلوده یافت. ماهی خام در طول فرآوری دودی کردن یا خشک کردن، می‌تواند به باکتری لیستریا آلوده شود.

باکتری لیستریا می‌تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود، حتی اگر هیچ نشانه‌ای از بیماری نداشته باشید. این باکتری می‌تواند منجر به زایمان زودرس، سقط جنین، مرده‌زایی و سایر مشکلات جدی سلامتی برای جنین شود.

قطعاً توصیه می‌شود از خوردن ماهی خام و صدف و به خصوص سوشی اجتناب کنید. نگران نباشید، پس از تولد نوزاد می‌توانید به راحتی و با آرامش، از خوردن بسیار بیشتر از آن لذت خواهید برد و خوردن دوباره آن ایمن تر است.

۳.     گوشت نیم‌پز، خام و فرآوری شده

برخی از مشکلات مشابه در مورد ماهی خام برای گوشت نیم‌پز نیز وجود دارد. خوردن گوشت نیم پز یا خام خطر ابتلا به عفونت ناشی از چندین باکتری یا انگل از جمله توکسوپلاسما، اشیریشیا کلی، لیستریا و سالمونلا را افزایش می‌دهد.

باکتری‌ها ممکن است سلامت جنین را تهدید کنند و احتمالاً منجر به مرده‌زایی یا بیماری‌های عصبی شدید، از جمله ناتوانی ذهنی، نابینایی و صرع شوند.

در حالی که بیشتر باکتری‌ها در سطح تکه‌های کامل گوشت یافت می‌شوند، باکتری‌های دیگر ممکن است در داخل رشته‌های عضلانی باقی بمانند.

برخی از تکه‌ها مانند فیله، راسته یا دنده گوشت گاو، گوسفند و گوساله، ممکن است حتی در حال نیم پز یا نپخته هم بی‌خطر باشند اما بهتر است برای احتیاط حتماً گوشت را کامل بپزید و بعد میل کنید.

گوشت‌های تکه شده و برش خورده از جمله نان‌های گوشتی، برگر، گوشت چرخ کرده، گوشت مرغ را هرگز نباید به صورت خام یا نیم پز مصرف کرد. بنابراین حتماً این گوشت‌ها را به صورت کاملاً پخته میل کنید.

هات داگ و گوشت‌هایی که اغذیه‌فروشی‌ها ارائه می‌کنند نیز چندان سالم نیست؛ بهتر است در دوران بارداری از مصرف این گوشت‌ها خودداری کنید. این نوع گوشت ها ممکن است در طول فرآوری یا نگهداری به باکتری های مختلف آلوده شوند.

زنان باردار نباید فرآورده های گوشتی مصرف کنند، مگر این که اطمینان داشته باشند که این فرآورده‌ها کاملاً سالم و به خوبی پخته شده‌اند.

۴.     تخم مرغ خام یا نیم‌پز

تخم مرغ خام و یا عسلی می‌تواند به باکتری سالمونلا آلوده باشد. علائم ابتلا به سالمونلا شامل تب، تهوع، استفراغ، گرفتگی معده و اسهال است. با این حال، در موارد نادر، عفونت ممکن است باعث گرفتگی در رحم شود که منجر به زایمان زودرس یا مرده‌زایی می‌شود.

اگر کیک خانگی یا کیک از مغازه خریداری می‌کنید، مطمئن شوید که با تخم مرغ کاملاً پخته‌شده درست شده است.

اکثر محصولات تجاری که حاوی تخم مرغ خام هستند با تخم مرغ پاستوریزه تهیه می شوند و مصرف آن‌ها بی خطر است. با این حال، همیشه باید برچسب را بخوانید تا مطمئن شوید که تخم مرغ پاستوریزه در آن‌ها استفاده شده است. تخم مرغ‌های محلی می‌توانند آلوده به سالمونلا باشند.

برای این که خطری جنین را تهدید نکند، اطمینان حاصل کنید که همیشه تخم مرغ‌ها را به طور کامل بپزید یا از تخم مرغ پاستوریزه استفاده کنید.

۵.     دل و جگر

دل و جگر منبع بسیار خوبی از انواع مواد مغذی از جمله آهن، ویتامین B12، ویتامین A، روی، سلنیوم و مس است که همگی برای مادر و کودک مفید هستند. با این حال، خوردن بیش از حد ویتامین A حیوانی (ویتامین A از پیش ساخته شده) در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

مصرف بیش از حد ویتامین A از پیش ساخته شده در دوران حاملگی، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های مادرزادی و سقط جنین شود. بهتر است مصرف دل و جگر در این دوره را به حداقل برسانید.

۶.     کافئین

شما هم ممکن است مانند میلیون‌ها نفر از مردم دنیا عاشق قهوه، چای، نوشابه یا کاکائو باشید.

طبق گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، معمولاً به افراد باردار توصیه می‌شود که مصرف کافئین خود را به کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در روز محدود کنند.

کافئین خیلی سریع جذب بدن می‌شود و به راحتی وارد جفت می‌شود. از آنجایی که نوزادان و جفت آن‌ها آنزیم اصلی مورد نیاز برای متابولیسم کافئین را ندارند، سطوح بالایی از آن می‌تواند ایجاد شود.

تحقیقات نشان داده است که مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری رشد جنین را محدود می‌کند و خطر وزن کم هنگام تولد را افزایش می‌دهد.

وزن کم هنگام تولد – کمتر از ۲.۵ کیلوگرم – با افزایش خطر مرگ نوزاد و همچنین افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در بزرگسالی مرتبط است.

بنابراین مراقب میزان مصرف کافئین روزانه خود باشید تا اطمینان یابید که کافئین زیادی به کودک نمی‌رسد.

۷.     جوانه‌های خام

شاید تصور کنید که گیاهان عاری از هر گونه مشکلی برای استفاده در دوران بارداری هستند. اما بعضی از گیاهان در دوران بارداری مضر هستند. جوانه‌های خام از جمله یونجه، شبدر، تربچه و جوانه ماش ممکن است به سالمونلا آلوده باشند.

محیط مرطوب مورد نیاز دانه‌ها برای شروع رشد این نوع باکتری‌ها ایده آل است؛ شستشوی جوانه‌ها هم تقریبا غیرممکن است.

به همین دلیل، توصیه می‌شود که از مصرف جوانه‌های خام در دوران بارداری خودداری کنید. با این حال، پزشکان توصیه می‌کنند که مصرف جوانه‌ها پس از پخته شدن بی خطر است.

۸.     میوه‌ها و سبزیجات شسته نشده

سطح میوه‌ها و سبزیجات شسته نشده یا پوست کنده ممکن است به چندین باکتری و انگل، آلوده باشد.

این باکتری‌ها شامل توکسوپلاسما، اشریشیا کلی، سالمونلا و لیستریا هستند که می‌توانند از خاک یا از طریق دست زدن وارد گیاهان و میوه‌ها شوند.

آلودگی ممکن است در هر زمانی در طول فرآیند تولید، برداشت، فرآوری، ذخیره‌سازی، حمل و نقل یا خرده فروشی رخ دهد. یکی از انگل های خطرناک که ممکن است در میوه ها و سبزیجات باقی بماند توکسوپلاسما نام دارد.

اکثر افرادی که به توکسوپلاسموز مبتلا می شوند هیچ علامتی ندارند، در حالی که بعضی دیگر ممکن است برای یک ماه یا بیشتر احساس کنند که آنفولانزا دارند.

اکثر نوزادانی که در دوران بارداری به باکتری توکسوپلاسما آلوده می‌شوند، در بدو تولد هیچ علامتی ندارند. با این حال، علائمی مانند نابینایی یا ناتوانی‌های ذهنی ممکن است در آینده در زندگی کودک ایجاد شود.

علاوه بر این، درصد کمی از نوزادان مبتلا در بدو تولد آسیب جدی به چشم یا مغز دارند.

در دوران بارداری، حتماً تمامی میوه‌ها و سبزیجات را با آب و مایع ضدعفونی کننده بشویید تا خطر ابتلا به عفونت را به حداقل برسانید. پس از تولد نوزاد نیز شست و شوی میوه‌ها و سبزیجات را به عنوان یک عادت خوب حفظ کنید.

۹.     شیر، پنیر و آب میوه غیر پاستوریزه

شیر خام، پنیر پاستوریزه نشده، و دیگر لبنیات پاستوریزه نشده می‌تواند حاوی مجموعه‌ای از باکتری‌های مضر از جمله لیستریا، سالمونلا، اشریشیا کلی و کامپیلوباکتر باشد. مصرف پنیرهای پاستوریزه و دیگر لبنیات در دوران بارداری نه تنها مضر نیست، بلکه سرشار از انواع مواد مغذی است.

شما می‌توانید برای خرید پنیر با بهترین کیفیت و سرشار از مواد مغذی از وبسایت لبنیات کالین اقدام کنید (خرید آنلاین مخصوص شهر تهران). همچنین می‌توانید انواع محصولات کالین را از نمایندگی‌های کالین و فروشگاه‌ها تهیه کنید.

آلوده بودن به باکتری در مورد آبمیوه غیر پاستوریزه نیز صدق می‌کند. این عفونت‌ها می‌توانند زندگی جنین را تهدید کنند.

این باکتری‌ها می‌توانند به طور طبیعی در محصولات پاستوریزه نشده وجود داشته باشد یا در اثر آلودگی در حین جمع‌آوری یا ذخیره‌سازی ایجاد شود. پاستوریزه کردن موثرترین راه برای از بین بردن باکتری‌های مضر بدون تغییر ارزش غذایی محصولات است.

۱۰.  الکل

الکل یکی از خوراکی های ممنوع در بارداری است. توصیه می شود در دوران بارداری به طور کامل از نوشیدن الکل خودداری کنید، زیرا خطر سقط جنین و مرده‌زایی را افزایش می‌دهد. حتی مقدار کمی الکل می‌تواند بر رشد مغز جنین تأثیر منفی بگذارد.

نوشیدن الکل در دوران بارداری همچنین می تواند باعث سندرم الکل جنین شود که شامل ناهنجاری‌های صورت، نقص‌های قلبی و ناتوانی ذهنی می‌شود.

از آنجایی که هیچ سطحی از الکل در طول بارداری بی‌خطر نیست، توصیه می‌شود به طور کامل از مصرف آن اجتناب کنید.

۱۱.  غذاهای ناسالم فرآوری شده

هیچ زمانی بهتر از بارداری برای شروع مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی برای کمک به شما و کودک در حال رشد شما وجود ندارد. شما به مقادیر بیشتری از مواد مغذی ضروری از جمله پروتئین، فولات، کولین و آهن نیاز دارید.

همچنین این یک افسانه است که در دوران بارداری شما “برای دو نفر غذا می‌خورید”. شما می‌توانید در طول سه ماهه اول مانند معمول غذا بخورید، سپس در سه ماهه دوم حدود ۳۵۰ کالری در روز و در سه ماهه سوم حدود ۴۵۰ کالری در روز افزایش دهید.

یک برنامه غذایی بهینه بارداری باید عمدتاً شامل غذاهای کامل، با مقدار زیادی مواد مغذی برای رفع نیازهای شما و جنین باشد. غذاهای ناسالم فرآوری شده به طور کلی دارای مواد مغذی کم هستند، در حالی که کالری، قند و چربی‌های اضافه زیادی دارند.

اگرچه افزایش وزن در دوران بارداری طبیعی است، اما افزایش وزن بیش از حد ناشی از مصرف خوراکی های ممنوع در بارداری باعث عوارض و بیماری‌های زیادی می‌شود. این موارد شامل افزایش خطر ابتلا به دیابت بارداری و همچنین عوارض بارداری یا زایمان است.

وعده‌های غذایی و میان وعده‌هایی که بر پایه پروتئین، سبزیجات و میوه‌ها، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های غنی از فیبر مانند غلات کامل، لوبیا و سبزیجات نشاسته‌ای تمرکز دارند، بهترین انتخاب برای دوران بارداری هستند.

ادویه های ممنوع در دوران بارداری

به طور کلی پیشنهاد می‌شود که مصرف ادویه را به اندازه متعادل مصرف کنید. زیره سبز، شنبلیله، نعناع‌فلفلی، پودر سیر، سنبل ختایی و دانه کنجد از جمله ادویه‌ها و گیاهان مضر در زمان بارداری محسوب می‌شوند. در مصرف این ادویه‌ها دقت داشته باشید.

و در پایان این که…

در دوران بارداری، اجتناب از خوردن غذاها و نوشیدنی‌هایی که ممکن است شما و کودکتان را در معرض خطر قرار دهند، ضروری است.

اگرچه بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها در دوران بارداری کاملاً بی‌خطر هستند، اما از خوردن بعضی غذاها مانند ماهی خام، لبنیات غیر پاستوریزه، الکل و ماهی با جیوه بالا باید اجتناب شود.

علاوه بر این، بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها مانند قهوه و غذاهای حاوی قند بالا، باید محدود شوند تا بارداری سالمی داشته باشید.

سوالات متداول در مورد خوراکی های ممنوع در بارداری